Contenido principal del artículo

Ricardo Perlingeiro

Frente a la escasez de recursos que soportan los derechos sociales, el texto analiza los precedentes del Tribunal Constitucional Federal alemán sobre la reserva de lo posible (Vorbehalt des Möglichen), y concluye que ella no se aplica al mínimo existencial (Existenzminimum) y que, naturalmente, en cuanto a la exigibilidad (justiciabilidad) de cualquier derecho social con fundamento en la ley, no le queda discrecionalidad política al legislador presupuestal.

En otro aparte, el texto demuestra que la reserva de lo posible, por el contrario a lo que se pueda imaginar, no mantiene ninguna relación con las políticas públicas sociales, que, contextualizadas en el ámbito de los derechos fundamentales procedimentales, se justifican solo en cuanto medio de realización de prestaciones sociales exigibles.

Descargas

Los datos de descargas todavía no están disponibles.
Perlingeiro, R. (2014). ¿La reserva de lo posible se constituye en un límite a la intervención jurisdiccional en las políticas públicas sociales?. Estudios Socio-Jurídicos, 16(02), 181-212. https://doi.org/10.12804/esj16.02.2014.06

Abraham, M. (2013). Curso de direito financeiro brasileiro (2ª ed.). Rio de Janeiro: Elsevier.

Ação civil pública (acp) 0283688-82.2011.8.19.0001. (2011, agosto 12). Juíza: Maria Teresa Pontes Gazineu, Tribunal de Justiça do Estado do Rio de Janeiro. Recuperado de http://www4.tjrj.jus.br/consultaProcessoWebV2/consultaProc.do?v=2&FLAGNOME=&back=1&tipoConsulta=publica&numProces so=2011.001.248817-8

Acherman, B. (2007). La nueva división de poderes. México: Fondo de Cultura Económica. Agravo interno (ai) 0009188-75.2012.4.03.0000. (2012, agosto 31). Fornecimento gratuito de medicamentos. Relator Des. Fed. Carlos Muta, Tribunal Regional Federal da 3ª Região. Recuperado de http://web.trf3.jus.br/acordaos/Acordao/BuscarDocumentoGedpro/2338389

Agravo interno (ai) 2010.02.01.012481-1. (2012, mayo 7). Fornecimento de fraldas geriátricas. Relator Juiz Federal Conv. Marcelo Pereira da Silva, Tribunal Regional Federal da 2ª Região. Recuperado de http://www.trf2.gov.br/iteor/RJ0108510/1/130/400442.rtf

Agravo interno (ai) 2012.02.01.003569-0. (2012, septiembre 3). Decisão sobre o princípio da precaução e a suspensão judicial do enchimento do reservatório do Aproveitamento Hidrelétrico de Simplício/AHE de Simplício. Relator Juiz Federal Conv. Ricardo Perlingeiro, Tribunal Regional Federal da 2ª Região. Recuperado dehttp://www.trf2.gov.br/decisao/RJ0108510/1/77/1288326.rtf

Agravo regimental no recurso extraordinário com agravo (are) 639337/SP. (2011, agosto 23). Educação infantil. Direito fundamental. Proteção jurisdicional. Poder público. Município. A questão da reserva do possível. Relator min. Celso Mello, Supremo Tribunal Federal, Brasil, Brasília, D.F. Recuperado de http://www.stf.jus.br/arquivo/cms/noticiaNoticiaStf/anexo/ARE639337ementa.pdf

Agravo regimental no recurso extraordinário com agravo (are) 665707. (s. f.). Sequestro de verbas públicas em favor de doente grave. Relator Min. Luiz Fux. Recuperado de http://www.stf.jus.br/portal/cms/verNoticiaDetalhe.asp?idConteudo=224106

Alemania, Ley de Indemnización Federal (Bundesentschädigungsgesetz, beg) (1953). Bundesgesetz zur Entschädigung für Opfer der nationalsozialistischen Verfolgung. Gesetz 18.09.1953. bgbl. I S. 1387; zuletzt geändert durch Artikel 15 Abs. 63 G. v. 5 feb. 2009 bgbl. I S. 160; aplicable desde el día 1º de enero De 1964. Dispone sobre la compensación para las víctimas de la persecución nacista.

Alemania, Tribunal Constitucional Federal (BVerfG). (1972). 1 BvL 32/70 e 25/71. j. BVerfGE 33, 303. NJW 1972, 1561.

Alemania, Tribunal Constitucional Federal (BVerfG). (1990). 1 BvL 20/84. j. BVerfGE 82, 60. NJW 1990, 2869.

Alemania, Tribunal Constitucional Federal (BVerfG). (1992). 1 BvL 51/86 e 50/87; 1 BvR 873/90, 761/91. j. BVerfGE 87, 1. NJW 1992, 2213.

Alemania, Tribunal Constitucional Federal (BVerfG). (1998, marzo 10). 1 BvR178–97. j. BVerfGE 97, 332. NJW 1998, 2128. Recuperado de http://www.bverfg.de/entscheidungen/rs19980310_1bvr017897.html

Alemania, Tribunal Constitucional Federal (BVerfG). (2001, abril 3). 1 BvR1629/94. j. BVerfGE 103, 242. NJW 2001, 1712. Recuperado de http://www.bverfg.de/entscheidungen/rs20010403_1bvr162994.html

Alemania, Tribunal Constitucional Federal (BVerfG). (2004, noviembre 9). 1 BvR684/98. j. BVerfGE 112, 50. NJW 2005, 1413. Recuperado de http://www.bverfg.de/entscheidungen/rs20041109_1bvr068498.html

Alemania, Tribunal Constitucional Federal (BVerfG). (2005, diciembre 6).1 BvR 347/98. j. Recuperado de http://www.bverfg.de/entscheidungen/rs20051206_1bvr034798.html

Alemania, Tribunal Constitucional Federal (BVerfG). (2010). 1 BvL 1/09 - 1 BvL3/09 - 1 BvL 4/09. j. Recuperado de http://www.bundesverfassungsgericht.de/entscheidungen/ls20100209_1bvl000109.html

Alemania, Tribunal Constitucional Federal (BVerfG). (2010). 1 BvL 1/09, §§ 136 e 138 - 1 BvL 3/09 - 1 BvL 4/09. j. Recuperado de http://www.bundesverfassungsgericht.de/entscheidungen/ls20100209_1bvl000109.html

Alexy, R. (2008). Teoria dos direitos fundamentais. San Paulo: Malheiros.

Almeida, M. P. (s. f.) Notas sobre el principio de la reserva de lo posible presupuestal. [s. l.: s. n.], [inaudito].

Altwegg-Boussac, M., Eudes, M., & Fercot, C. (2010). La justiciabilite des droits sociaux aux États-Unis. In Roman, D. (Org.), Droits des pauvres, pauvres droits? Paris: Centre de Recherches sur les droits fondamentaux (Credof), Université Paris Ouest Nanterre la Défense.

Amparo en revisión: 2231/97. (1997). Ministro ponente Mariano Azuela Guitron, Suprema Corte de Justicia de la Nación, México. Recuperado de http://www.scjn.gob.mx/Transparencia/Epocas/Pleno/Novena%20%C3%A9poca/1997/2231_97.pdf

Apelação civil (ac) 0003154-80.2011.4.02.5001. (2012, octubre 22). Fornecimento de medicamentos. Relatora Des. Fed. Vera Lucia Lima, Tribunal Regional Federal da 2ª Região. Recuperado de http://www.trf2.gov.br/iteor/RJ0108810/1/180/427889.rtf

Apelação civil (ac) 0008940-20.2004.4.03.6102. (2010, septiembre 8). Fornecimento de próteses a crianças e adolescentes. Relator Des. Fed. Carlos Muta, Tribunal Regional Federal da 3ª Região. Recuperado de http://web.trf3.jus.br/diario/Consulta/VisualizarDocumentosProcesso?numerosProcesso=200461020089400&data=2010-08-09

Apelação civil (ac) 0012763-49.2009.4.02.5101. (2012, julio 4). Exames para tratamento de fertilidade. Relator Des. Fed. José Antônio Lisboa Nêiva, Tribunal Regional Federal da 2ª Região. Recuperado de http://www.trf2.gov.br/iteor/RJ0108710/1/155/411858.rtf

Apelação civil (ac) 0013564-96.2008.4.02.5101. (2011, diciembre 9). Fornecimento gratuito de prótese. Relator Des. Fed. José Antônio Lisboa Nêiva, Tribunal Regional Federal da 2ª Região. Recuperado de http://www.trf2.gov.br/iteor/RJ0108710/1/141/382331.rtf

Apelação civil (ac) 2004.81.00.022066-9. (2012, febrero 3). Ampliação de UTI neonatal de hospital público. Relator Des. Fed. Paulo Gadelha, Tribunal Regional Federal da 5ª Região. Recuperado de http://www.trf5.jus.br/data/2012/02/200481000220669_20120202_2764471.pdf

Apelação civil (ac) 2005.51.01.002776-9. (2010, mayo 31). Realização de cirurgia bariátrica. Relator Des. Fed. Frederico Gueiros, Tribunal Regional Federal da 2ª Região. Recuperado de http://www.trf2.gov.br/iteor/RJ0108610/1/103/299651.rtf

Apelação civil (ac) 2005.82.00.010000-2. (2012, junio 15). Relator Des. Fed. Manoel de Oliveira Erhardt, Tribunal Regional Federal da 5ª Região. Recuperado de http://www.trf5.jus.br/data/2012/06/200582000100002_20120614_3288432.pdf

Apelação civil (ac) 2007.51.01.005838-6. (2012, junio 18). Fornecimento de medicamentos para tratamento de saúde. Relator Des. Fed. Guilherme Calmon Nogueira da Gama, Tribunal Regional Federal da 2ª Região. Recuperado de http://www.trf2.gov.br/iteor/RJ0108610/1/168/408662.rtf

Apelação civil (ac) 2008.51.01.022536-2. (2012, octubre 16). Fornecimento de leite e fraldas. Relator Des. Fed. Guilherme Couto, Tribunal Regional Federal da 2ª Região. Recuperado de http://www.trf2.gov.br/iteor/RJ0108610/1/176/426558.rtf

Apelação/reexame necessário (Apelreex) 2008.51.01.015023-4. (2012, julio 3). Fornecimento de medicamentos para tratamento de saúde. Relatora Des. Fed. Vera Lucia Lima, Tribunal Regional Federal da 2ª Região. Recuperado de http://www.trf2.gov.br/iteor/RJ0108810/1/174/409858.rtf

Appio, E. (2008). Controle judicial das políticas públicas no Brasil. Curitiba: Juruá.

Arenhart, S. C. (2005). As ações coletivas e o controle das políticas públicas pelo poder judiciário. Jus navigandi. Teresina, 10(777). Recuperado de http://jus.com.br/revista/texto/7177

Asensi, F. D., & Pinheiro, R. (Org.). (2012). Derecho sanitario. Rio de Janeiro: Elsevier.

Ashwander v. Tennessee Valley Authority. (1936, febrero 17). Nº 403. j. Supreme Court of the United States, Washington D.C., U.S. Government Printing Office, United States Reports. Recuperado de http://www.law.cornell.edu/supct/html/historics/USSC_CR_0297_0288_ZS.html

Barcellos, A. P. (2008a) O direito a prestações de saúde: complexidades, mínimo existencial e o valor das abordagens coletiva e abstrata. In Sarmento, D., & Souza Neto, C. P. Direitos sociais: fundamentos, judicialização e direitos sociais em espécie. Rio de Janeiro: Lumen Juris.

Barcellos, A. P. (2008b). Constitucionalização das políticas públicas em materia de direitos fundamentais: o controle político-social e o controle jurídico no espaço democrático. In Sarlet, I. W., & Timm, L. B. (Org.). Direitos fundamentais: orçamento e reserva do possível. Porto Alegre: Livraria do Advogado.

Barnes, J. (2012). Tres generaciones de procedimiento administrativo. In Aberastury, P., & Blanke, H.-J. (Org.). Tendencias actuales del procedimiento administrativo en Latinoamérica y Europa (pp. 119-164). Buenos Aires: Fundación Konrad Adenauer.

Blanke, H.-J. (2000). Vertrauensschutz im deutschen und europäischen Verwaltungsrecht. Tübingen: Mohr Siebeck.

Blanke, H.-J. (2011). El principio de proporcionalidad en el derecho alemán, europeo y latinoamericano. In Bogdandy, Piovesan & Morales Antoniazzi (Org.). Derechos humanos, democracia e integración jurídica (p. 35). Río de Janeiro: Lumen Juris.

Blanke, H.-J. (2012). Márgenes de discrecionalidad y de apreciación. En Aberastury, P., & Blanke, H.-J. (Org.). Tendencias actuales del procedimiento administrativo en Latinoamérica y Europa. Buenos Aires: Fundación Konrad Adenauer.

Boucobza, I., & Robitaille, D. (2012). Standards jurisprudentiels et contrôle de l’obligation étatique en droit comparé : une géométrie variable. La Revue des Droits de l’Homme. Recuperado de http://revdh.files.wordpress.com/2012/06/standards-jurisprudentiels-et-contrc3b4le-de-l_obligation-c3a9tatique-en-droitcomparc3a9-une-gc3a9omc3a9trie-variable.pdf

Brazil. Constituição da República Federativa do Brasil (5 octubre 1988).

Brazil. Lei 9.868 (10 novembro 1999), dispõe sobre o processo e julgamento da ação direta de inconstitucionalidade e da ação declaratória de constitucionalidade perante o Supremo Tribunal Federal.

Brazil. Lei 9.882 (3 dezembro 1999), dispõe sobre o processo e julgamento da argüição de descumprimento de preceito fundamental, nos termos do § 1º do art. 102 da Constituição Federal.

Brewer-Carías, A. R. (2003). Principios del procedimiento administrativo en América Latina. Bogotá: Legis.

Cambi, E. (2009). Neoconstitucionalismo e neoprocessualismo: direitos fundamentais, políticas públicas e protagonismo judiciário. San Paulo: rt.

Canela Júnior, O. (2011). Controle judicial de políticas públicas. São Paulo: Editora Saraiva.

Canela Júnior, O. (2013). O orçamento e a reserva do possível: dimensionamento no controle judicial de políticas públicas. In Grinover, A. P., & Watabe, K. (Coords), O controle jurisdicional de políticas públicas (2ª ed.) (p. 225). Rio de Janeiro: Forense.

Canotilho, J. J. (1998). Direito constitucional e teoria da constituição. Coimbra: Almedina.

Capitant, D. (2001). Les effets juridiques des droits fondamentaux en Allemagne. París: lgdj.

Casal Hernández, J. M. (2006). Constitución y justicia constitucional (2ª ed.). Caracas: Universidad Católica Andrés Bello.

Casal Hernández, J. M. (2010). Los derechos fundamentales y sus restricciones. Caracas: Legis.

Champeil-Desplats, V. (2010). La justiciabilité des droits sociaux en Amérique du Sud. In Roman, D. (Org.). Droits des pauvres, pauvres droits? (p. 135). Paris: Université

Paris Ouest Nanterre la Défense, Centre de Recherches sur les droits fondamentaux (Credof).

Cilione, G. (2005). Diritto sanitario. Santarcangelo di Romagna: Maggioli Editore.

Clérico, L. (2008). Proporcionalidad, prohibición de insuficiência y la tesis de la alternatividad. Justicia constitucional. Revista de Jurisprudência y Doctrina, V(8).

Código Modelo de Jurisdição Administrativa para Euroamérica. (2010). III Seminário de pesquisa euro-americano Código Modelo de Jurisdição Administrativa, Universidade Federal Fluminense, Niterói, Rio de Janeiro.

Colombia. Acto Legislativo 3 (10 julio 2011).

Costa, S. H. (2011). O poder judiciário no controle de políticas públicas: um breve análise de alguns precedentes do Supremo Tribunal Federal. In Grinover, A. P., & Watabe, K. (Coords.). O controle jurisdicional de políticas públicas (p. 466). Rio de Janeiro: Forense.

Cruz, Á. R. (2008). Um olhar crítico-deliberativo sobre os direitos sociais no Estado democrático de direito. In Souza Neto, C. P., & Sarmento, D. Direitos sociais: fundamentos, judicialização e direitos sociais em espécie. Rio de Janeiro: Lumen Juris.

Cunha Júnior, D. (2004). Controle judicial das omissões do poder público. São Paulo: Saraiva.

Dietrich, M. (2011). Grundrechte als Teilhaberechte. In Isensee, K. (Org). Handbuch des Staatsrechts IX: Allgemeine Grundrechtslehren (p. 570). Heidelberg: C. F. Muller.

Falzea, A. (2008). Introduzione alle scienze giuriche: il concetto del diritto (6a ed.). Milão:

Giuffrè.

Fercot, C. (2010). Le juge et le droit au minimum. Les ambiguïtes du droit a des conditions minimales d’existence en droit comparé. In Roman, D. (Org.). Droits des pauvres, pauvres droits? (pp. 239-243). Paris: Université Paris Ouest Nanterre la Défense, Centre de Recherches sur les droits fondamentaux (Credof). Recuperado de http://revdh.files.wordpress.com/2012/04/le-juge-et-le-droitau-minimum.pdf

Ferrara, R. (2010). Il diritto alla salute: I principi constituzionali. In Stefano, R., & Paolo, Z. (Org.). Trattato di biodiritto. Salute e sanità (p. 28). Milano: Giuffrè.

Freire Júnior, A. B. (2005). O controle judicial de políticas públicas. San Paulo: rt.

Gaier, R. (2011). Prestações positivas contra o Estado e a cláusula da reserva do possível. II Seminário Internacional Brasil-Alemania (Florianópolis/SC). Centro de Estudios Judiciales (cej) del Consejo de la Justicia Federal (cjf), Brasília: Serie Cuadernos cej, 27. Recuperado de http://www.youtube.com/watch?v=E3zeSegI83c, http://www.youtube.com/watch?v=_Dm5xNsvinI&feature=relmfu y http://www.cjf.jus.br/cjf/CEJ-Coedi/gd/documentos/seriecadernoscej27brasil-alemanha.pdf

Gordillo, A. (2004). El procedimiento administrativo. En Tratado de derecho administrativo. Tomo IV (7ª ed.). México: Porrúa.

Greco, L. (2009). Instituições de processo civil. V. 1. Rio de Janeiro: Forense.

Grinover, A. P., & Watanabe, K. (Coords.). (2013). O controle jurisdicional de políticas públicas (2ª ed.). Rio de Janeiro: Forense.

Gründler, T. (2012). Le droit à la protection de la santé. La Revue des Droits de l’Homme, 215. Recuperado de http://revdh.files.wordpress.com/2012/06/ledroit-c3a0-la-protection-de-la-santc3a9.pdf

Häberle, P. (1972). Grundrechte im Leistungsstaat. Veröffentlichungen der Vereinigung der Deutschen Staatsrechtslehrer (VVDStRL), (30), 49.

Hershkoff, H. (1999). Positive rights and State constitutions. The Limits of Federal Rationality Review, 112(6), 1131-1196. Recuperado de https://www.mdjustice.org/files/Hershkoff%20-%20Positive%20Rights%20and%20State%20Constitutions.pdf

Hesse, K. (1978). Bestand und Bedeutung der Grundrechte in der Bundesrepublik Deutschland. Europäische Grundrechte-Zeitschrift (EuGRZ), (5), 427-438.

Huerta Lara, M. R. (2009). Expansión y justiciabilidad de los derechos sociales en México. Revista Letras Jurídicas, (20), 1-15.

Instituto Iberoamericano de Derecho Procesal. (2012). Código Modelo de Procesos Administrativos –Judicial y Extrajudicial– para Iberoamérica. XXIII Jornadas Iberoamericanas de Derecho Procesal, Buenos Aires. Recuperado de http://www.nupej.uff.br/12062012-aprovado-pelo-instituto-ibero-americano-dedireito-processual-em-buenos-aires-código-modelo

Kirchhof, F. (2007). Umfassende Staatsgewalt mit begrenzten Mitteln. In: Isensse, J., & Kirchhof, P., Handbuch des Staatsrecht, § 99 Vol. V. Heidelberg: C. F. Müller. Recuperado de http://www.cfmueller-campus.de/data/resources/e6d3c440447.pdf

Lander, H. (1972). ‘Anmerkung’ zum Urteil des BVerfG vom 18.7.1972 (numerous clausus). Neue Juristische Wochenschrift (njw), 1941.

Lise, C.-L. (2006). Le droit à la santé. In Cabriallac, Frison-Roche, M.-A., & Revet, T. (Org.). Libertés et droits fondamentaux (12a ed.) (p. 794). Paris: Dalloz.

Lopes, J. R. de L. (2010). Em torno da reserva do possível. In Sarlet, I. W. (Org.). Direitos fundamentais, orçamento e reserva do possível. Porto Alegre: Editorial del Abogado.

Mancuso, R. de C. (2001). A ação civil pública como instrumento de controle judicial das chamadas políticas públicas. In Milaré, E. (Coord.). Ação civil pública. San Paulo: rt.

Maurer, H. (2012). Derecho administrativo alemán. Ciudad de México: unam.

Medauar, O. (2012). Controle da administração pública (2ª ed.). San Paulo: rt.

Mendes, G. F., Coelho, I. M., & Branco, P. G. (2007). Curso de direito constitucional. San Paulo: Saraiva.

Mendonça, E. (2008). O sentido da vinculação orçamentária e seus limites. In Sarmento, D., & Souza Neto, C. P. Direitos sociais: fundamentos, judicialização e direitos sociais em espécie. Rio de Janeiro: Lumen Juris.

Morton v. Ruiz. (1974, febrero 20). Nº 72-1052, j. (415). Supreme Court, Washington D.C., U.S. Government Printing Office, United States Reports. Recuperado de http://supreme.justia.com/cases/federal/us/415/199/case.html

Pascal, E. (s. f.) Welfare rights in State constitutions. 39 Rutgers L. J., 863, 869-870. Recuperado de http://org.law.rutgers.edu/publications/lawjournal/issues/39_4/04PascalVol.39.4.r_1.pdf

Pérez, J. B. (2013). Dret internacional dels drets humans en períodes de crisi: criteris d’aplicació de les obligacions jurídiques internacionals en matèria de drets econòmics, socials i culturals. Revista Catalana de Dret Públic, (46). Recuperado de http://revistes.eapc.gencat.cat/index.php/rcdp/article/view/10.2436-20.8030.01.2

Perlingeiro, R. (1999). Execução contra a Fazenda Pública. San Paulo: Malheiros.

Perlingeiro, R. (2005). Redefinição de papéis da execução de quantia certa contra a Fazenda Pública. Revista cej, (31), 68-74. Recuperado de http://ssrn.com/abstract=2250524

Perlingeiro, R. (2012a). A justiça administrativa brasileira comparada. Revista cej, XVI(57), 6-18. Recuperado de http://ssrn.com/abstract=2196803

Perlingeiro, R. (2012b). A tutela judicial do direito público à saúde no Brasil. Direito, Estado e Sociedade, (41). Recuperado de http://ssrn.com/abstract=2250121

Perlingeiro, R. (2012c). O princípio da isonomia na tutela judicial individual e coletiva, e em outros meios de solução de conflitos, junto ao sus e aos planos privados de saúde. Revista de la Procuraduría-General del Municipio de Bello Horizonte (rpgmbh), 5(10), 217-227. Recuperado de http://ssrn.com/abstract=2241142

Perlingeiro, R. et al. (2008). Ier colloque Brésil Espagne France Principes fondamentaux et règles génerales de la juridiction administrative. Revista de Proceso, (33), 253-263. Recuperado de http://ssrn.com/abstract=2252882

Pieroth, B., & Schlink, B. (2012). Direitos fundamentais. San Paulo: Saraiva.

Plander, H. (1972). ‘Anmerkung’ zum Urteil des BVerfG vom 18.7.1972 (numerous clausus). Neue Juristische Wochenschrift (njw), 1941.

Repercussão geral no recurso extraordinário (rgre) 631.240/MG. (2011, abril 15). Prévia postulação administrativa como condição de postulação judicial relativa a benefício previdenciário. Relator Min. Joaquim Barbosa, Supremo Tribunal Federal (stf) Plenário. Recuperado de http://redir.stf.jus.br/paginadorpub/paginador. jsp?docTP=AC&docID=622055

Rolla, G. (2010). Elementi di diritto costituzionale comparato. Milano: Giuffrè.

Sarlet, I. W., & Figueiredo, M. (Org.). (2010). Direitos fundamentais, orçamento e reserva do possível. Porto Alegre: Editorial del Abogado.

Sarlet, I. W., & Figueiredo, M. F. (2010). Reserva do possível, mínimo existencial e direito à saúde: algumas aproximações. In Sarlet, I. W. (Org.), Direitos fundamentais, orçamento e reserva do possível. Porto Alegre: Editorial del Abogado.

Sarlet, I. W., Marinoni, L. G., & Mitidiero, D. (2012). Curso de direito constitucional. São Paulo: rt.

Sarmento, D., & Souza Neto, C. P. (2008). Direitos sociais: fundamentos, judicialização e direitos sociais em espécie. Rio de Janeiro: Lumen Juris.

Saxton v. Carey. (1978, junio 8). (44), Court of Appeals of New York, Albany, New York State Law Reporting Bureau. Recuperado de http://judgewatch.org/judicial-compensation/cja-v-governor/legislature/override-budget-hearing/cases/saxton-v-carey.pdf

Silva, V. A. (2008). O judiciário e as políticas públicas: entre transformação social e obstáculo à realização dos direitos sociais. In Sarmento, D., & Souza Neto, C. P. Direitos sociais: fundamentos, judicialização e direitos sociais em espécie. Rio de Janeiro: Lumen Juris.

Silva, V. A. (2011). Direitos fundamentais (2ª ed.). São Paulo: Malheiros.

Sommermann, K.-P. (2013). Soziale Rechte in Stufen: Überwindung einer alten Debatte? In Calliess, C., Kahl, W., & Schmalenbach, K. (Org.), Rechtsstaatlichkeit, Freiheit und soziale Rechte in der Europäischen Union.

Suspensão de liminar ou antecipação de tutela (slat) 0047693-29.2011.4.01.0000. (2012, abril 30). Internação em uti e tratamento de alta complexidade. Relator Des. Fed. Olindo Menezes, Tribunal Regional Federal da 1ª Região. Recuperado de www.agu.gov.br/page/download/index/id/9139856

Suspensão de tutela antecipada (sta) 175. (2010, abril 29). Saúde pública. Direitos fundamentais sociais. Art. 196 da Constituição. Audiência pública. Sistema Único de Saúde (sus). Políticas públicas. Judicialização do direito à saúde. Relator Min. Gilmar Mendes, Supremo Tribunal Federal, Brasil. Recuperado de http://www.stf.jus.br/arquivo/cms/noticianoticiastf/anexo/sta175.pdf

Tesis aislada (constitucional). (2000). 9a época; Pleno; S. J. F. y su Gaceta; tomo XI. P. XIX/2000. Registro 192 160, Suprema Corte de Justicia de la Nación, México. Recuperado de http://sjf.scjn.gob.mx/sjfsist/paginas/DetalleGeneralV2.aspx?Epoca=100800000000000&Apendice= 10000000000&Expresion=&Dominio=Rubro&TA_TJ=2&Orden=4&Clase=DetalleTesisBL&NumTE=3556& Epp=20&Desde=-100&Hasta= -100&Index=121&ID=192160Hit=2424IDs=192157,192158,192159,192160,192162,192164,192165,192166,192167,192168,192169,192183,192191,192192,192195,192196,192197,192286,192288, 192289&tipoTesis=&Semanario=0&tabla=

Torres, R. L. (2009). O direito ao mínimo existencial. Rio de Janeiro: Renovar.

Tushnet, M. (2004). Social welfare rights and the forms of judicial review. Texas Law Review, 82(7), 1985-1919.

Valle, V. L. (2009). Políticas públicas, direitos fundamentais e controle judicial. Belo Horizonte: Fórum.

Watanabe, K. (2013). Controle jurisdicional das políticas públicas: mínimo existencial e demais direitos fundamentais imediatamente judicializáveis. In Grinover, A. P., & Watanabe, K. (Coords.), O controle jurisdicional de políticas públicas (2ª ed.). Rio de Janeiro: Forense.

Wolf, H. J., Bachof, O., & Stober, R. (2006). Direito administrativo. Lisboa: Fundación Calouste Gulbenkian.

Zaneti Júnior, H. (2013). A teoria da separação dos poderes e o Estado democrático constitucional: funções de governo e funções de garantia. In Grinover, A. P., & Watanabe, K. (Coords.), O controle jurisdicional de políticas públicas (2ª ed.). Rio de Janeiro: Forense.

Ziller, J. (2009). Modelli di responsabilità dell’amministrazione in alcuni ordinamenti

europei. Diritto e Società, (2).

Detalles del artículo